Prijs Euro 9,50
2e druk, maart 2008
fullcolour, 88 pag met ringband

9 fietsroutes met een groot aantal verlengingen en inkortingen 

Fietsen vanuit 's-Hertogenbosch (verschijnt maart 2008)

's-Hertogenbosch, in de dagelijkse spreektaal, simpelweg Den Bosch genoemd, heeft zijn naam te danken aan Hertog Hendrik I van Brabant. Hij verleende 'des hertogen bosch' in 1185 stadsrechten. De nederzetting op de samenvloeiing van de Dommel en de Aa groeide uit tot een belangrijke vestingstad, waarvan na de ontmanteling in 1874 nog diverse delen terug zijn te vinden, vooral aan de zuidzijde. Niet van de oorspronkelijke stadswallen van rond 1200, maar wel van de vernieuwingen met bastions en rondelen zoals die in de 17e eeuw werden aangebracht. Een van die verdedigingswerken is de citadel uit 1640 aan de Zuid-Willemsvaart, waarin nu het Rijksarchief is ondergebracht. Vlakbij aan de Citadellaan ligt het Kruithuis dat samen met het Delfts Kruithuis als enige in Nederland uit de 80-jarige oorlog is overgebleven.

Een belangrijke factor in de verdediging van de stad vormde het Dommelwater, waarmee het Bossche broek onder water kon worden gezet om aanvallers op afstand te houden. Het verleende 's-Hertogenbosch de bijnaam 'de Moerasdraak', waaraan de Drakenfontein getooid met een goudkleurige draak voor het centraal station herinnert.
De allereerste stadswallen bevonden zich rondom de driehoekige Markt, dat het oudste deel van de stad is. Blikvanger is De Moriaan op nr. 77 met zijn fraaie trapgevel, torentje en vakwerk. Dit 13e eeuwse pand was oorspronkelijk een kasteel en is het oudste bakstenen huis van 's-Hertogenbosch. In het souterrain is een café gevestigd, erboven zetelt de VVV.
 

Meer over Den Bosch en de natuurgebieden rondom de stad is te vinden in Fietsen vanuit 's-Hertogenbosch.

De 9 fietsroutes in dit boekje zijn uitgezet voor recreatieve fietsers die de wijde omgeving van Den Bosch beter willen leren kennen.
De routes bestrijken een groot deel van het Land van Heusden, de Bommelerwaard, de Maaskant en vooral de Meierij. Ten noorden van Den Bosch wordt gefietst over kronkelende dijken en langs de uiterwaarden van de Maas. Aan de zuidkant voeren de fietsroutes langs kastelen en door landgoederen, beekdalen, uitgestrekte bossen  heidevelden en zandverstuivingen.
De routes variëren in lengte, maar zijn altijd in één dag te fietsen. De meeste routes hebben een inkorting of verlenging zodat iedereen, jong en oud, wel iets van zijn of haar gading vindt. In deze volledig vernieuwde uitgave werden alle routes opnieuw gecontroleerd, herzien en van nieuwe kleurenfoto's en kaartjes voorzien.
Alle routes beginnen op de Markt bij de VVV.
Het routeboekje is voorzien van heldere digitaal getekende kaarten en ruim geïllustreerd met foto's.

Het boekje is in Den Bosch te koop bij:
de VVV en diverse boekhandels
via de E-shop van de Stichting Recreatief Fietsen onder de knop bestellen.
Prijs € 9,50
88 pagina's met een praktisch ringbandje bijeengebonden

De 9 fietsroutes 

1 • Rondom Den Bosch
(49.5 km, in te korten tot 31.7 of tot 40.6 km)
Deze route is bedoeld als kennismaking met de directe omgeving van 's-Hertogenbosch en enkele randgemeenten. Het begint met het Bossche Broek, een natuurgebied met weiden en rietvelden langs de Dommel. Er loopt een autovrij fietspad doorheen, dat onder de A2 door uitmondt bij Landgoed Haanwijk. Een informatiepaneel vermeldt dat het al sinds 1300 bewoond is en een zekere Jan van Haanwijk als eerste bewoner had. De lage dijkjes op het landgoed zouden door Frederik Hendrik tijdens het beleg van Den Bosch in 1629 zijn aangelegd.
2 • Land van Heusdenroute (44.9 km)
Heusden is een puur Hollands vestigstadje, dat geheel in 16e eeuwse staat is herbouwd. De vestingwerken dateren oorspronkelijk uit de Tachtigjarige oorlog. In 1944 werd veel van de vesting en de historische monumenten door terugtrekkende Duitse troepen verwoest, waarbij 134 inwoners van Heusden om het leven kwamen. Vanaf 1968 is het stadje volledig gerestaureerd. Aan de pittoreske stadshaven ligt de Vismarkt met een unieke visbank uit 1796, die met Dorische zuilen is opgesmukt. 

3 • Bommelerwaardroute (51.4 km 32, in te korten tot 33.7 of 37.1 km)
Op deze route zijn het vooral de kastelen die de krenten in de pap vormen. Hoogtepunt daarbij is kasteel Ammersoijen. Dit imposante kasteel, dat in de 14e eeuw werd gesticht door een van de heren van Herlaer, is in bezit van de Stichting Vrienden der Gelderse Kastelen. Het kasteelpark is vrij toegankelijk; het interieur alleen tegen betaling van entreegeld.
4 • Maaslandroute (56.3 km, in te korten tot 37.8 km)
Aan de overkant van de Maas volgt deze route de Maasdijk tot Kerkdriel. Veelal witgekalkte schilderachtige dijkhuisjes zijn hier halfhoog tegen de dijk aangebouwd. Voorbij Alem, dat geïsoleerd ligt in een afgesneden Maasbocht, verzorgt een veerpont de oversteek naar de Brabantse kant. Over de dijk gaat het nu oostwaarts langs het drieluik Maren, Maren-Kessel en Kessel naar Lith.

Lith is vooral bekend geworden door het boek van Antoon Coolen 'Dorp aan de rivier' en de gelijknamige verfilming hiervan. Het dorpsplein met muziekkiosk, het voormalige doktershuis van Tjerk van Taeke aan de Maasdijk en ook het stuwen en sluizencomplex in de Maas zijn bezienswaardig. Het pittoreske Lithoijen met zijn fraaie gemeentehuis vormt het keerpunt van de route.
5 • Meierijroute (38.9 km 47, in te korten tot 32.6 km, te verlengen tot 56.7 km)
In de Meierij van 's-Hertogenbosch regelde in de middeleeuwen een zogenaamde hoogschout ofwel 'meier' alle zaken voor de hertogen van Brabant. Diverse oude kerken, vestingen en boerderijen herinneren nog aan deze periode. Seldensate is op deze route het eerste monument en een van de weinige landhuizen rond Berlicum waar nog iets van over is. Slechts een poortgebouw en duiventoren zijn nog intact. In het park liggen verder nog wat verspreide ruïnes. Andere monumenten op deze route zijn Kasteel Heeswijk en Kasteel Wamberg. De verlenging voert door het Wijbossche Broek naar Veghel

6 • Dommeldalroute (44.2 km 57, in te korten tot 37.6 km, te verlengen tot 51.2 km)
In het fraaie Dommeldal domineren de populieren het landschap. Ter hoogte van natuurreservaat de Geelders -tussen Boxtel en Schijndel- is het populierenlandschap op zijn fraaist. Na passage van het voormalig Duits lijntje wordt even verderop Olland bereikt, waarna een fietspad dwars door het Dommeldal naar Liempde voert. In dit dorp bevinden zich 30 boerderijen en landarbeidershuisjes, die door Monumentenzorg worden beschermd. Op het Raadhuisplein staat een oude muziekkiosk.
De verlenging gaat naar St. Oedenrode.
7 • Peppelroute (55.8 km 65, in te korten tot 29.6 km)

Nergens domineren populieren, peppels op zijn Brabants, het landschap zo nadrukkelijk als in de Meierij van 's-Hertogenbosch. Zwarte populieren, de witte abeel, ratelpopulieren en vooral veel Canadapopulieren, die ontstaan zijn uit een kruising van Amerikaanse populieren met de zwarte populieren staan er bij tienduizenden langs 's-heren-wegen. Deze route voert door diverse landgoederen zoals Velder, Heerenbeek en het landschapsjuweel de Mortelen waar overal de peppels ruisen in de wind. Liefhebbers kunnen doorfietsen naar het gezellige marktplein van Oirschot.

8 • Kampinaroute (48.5 km 75, in te korten tot 13.7 of 42.2 km)
De Kampina is een 1200 hectare groot natuurmonument dat laat zien hoe ooit het landschap van de Kempen geweest moet zijn. De noordkant is droog en bebost. Het fietspad er doorheen voert langs heidevelden en het voedselarme en botanisch bijzondere Belversven. De zuidkant, waarlangs de terugweg via een smal fietspad verloopt, is natter en meer open. Op de heide zijn overal de grutto en de wulp te horen. Ook reeën zijn goed vertegenwoordigd, vooral op de weilanden en open plekken in het bos aan de zuid- en oostrand van de Kampina.

9 • Drunense Duinenroute (46.0 km, in te korten tot 27.7 km)
De Drunense Duinen is een meer dan 2000 hectare groot natuurgebied en bevat het grootste stuifzandgebied van Europa. Vrijliggende fietspaden voeren in een weide boog helemaal om de grote centrale zandverstuiving heen, die in de 13e eeuw is ontstaan. Diverse horecagelegenheden met klinkende namen als De Drie Linden, De Rustende Jager, Bosch en Duin en de Roestelberg bieden gelegenheid tot een koffiestop. De heen en terugweg voeren grotendeels autovrij langs het Drongelens kanaal en over de Heidijk onderlangs Drunen.